Τα τσερκένια - Κείμενα Α' Γυμνασίου

1. Η ύπαρξη πολλών τουρκικών λέξεων μέσα στο κείμενο οφείλεται στο γεγονός πως, εκείνη την εποχή, συνυπήρχαν στη Μικρά Ασία Έλληνες και Τούρκοι.

Σωστό

Λάθος

Βλ. Γλώσσα – Ύφος (video).

Explanation

Βλ. Γλώσσα – Ύφος (video).

2. Η γλώσσα του κειμένου είναι μία λαϊκή δημοτική γλώσσα, η οποία εμπλουτίζεται με πολλούς ιδιωματικούς τύπους, που προέρχονται από το μικρασιατικό ιδίωμα, αλλά και με πολλές τούρκικες ή τουρκογενείς λέξεις.

Σωστό

Λάθος

Η γλώσσα του κειμένου είναι μια λαϊκή δημοτική γλώσσα, η οποία διανθίζεται με πολλούς ιδιωματικούς τύπους του μικρασιατικού ιδιώματος (τσερκένια, θάμα, αρχινούσαμε, ώσαμε, ολάκερη, κ.ά.), αλλά και με πολλές τούρκικες ή τουρκογενείς λέξεις, γεγονός που δικαιολογείται από τη συνύπαρξη ελληνικών και τουρκικών πληθυσμών στη Μικρά Ασία (ταρλάς, χιανετιά, σιτζίμι, τσέρκι, κ.ά.).

Explanation

Η γλώσσα του κειμένου είναι μια λαϊκή δημοτική γλώσσα, η οποία διανθίζεται με πολλούς ιδιωματικούς τύπους του μικρασιατικού ιδιώματος (τσερκένια, θάμα, αρχινούσαμε, ώσαμε, ολάκερη, κ.ά.), αλλά και με πολλές τούρκικες ή τουρκογενείς λέξεις, γεγονός που δικαιολογείται από τη συνύπαρξη ελληνικών και τουρκικών πληθυσμών στη Μικρά Ασία (ταρλάς, χιανετιά, σιτζίμι, τσέρκι, κ.ά.).

3. «Πήχτρα ο ουρανός. Τόσο, που δε βρίσκανε θέση τα πουλιά.»: Η φράση αυτή αποτελεί:

μία μεταφορά.

μία υπερβολή.

μία προσωποποίηση.

Πρόκειται για μία υπερβολή (=Παρουσιάζεται μια ενέργεια, μια ιδιότητα, μια κατάσταση κτλ. μεγαλοποιημένη σε βαθμό που υπερβαίνει την πραγματικότητα και ξεπερνά τα όρια της λογικής. Σύμφωνα με αυτό το σχήμα λόγου, μας παρουσιάζεται κάτι ως υπερφυσικό, προκειμένου να προκληθεί μεγαλύτερη εντύπωση.).

Explanation

Πρόκειται για μία υπερβολή (=Παρουσιάζεται μια ενέργεια, μια ιδιότητα, μια κατάσταση κτλ. μεγαλοποιημένη σε βαθμό που υπερβαίνει την πραγματικότητα και ξεπερνά τα όρια της λογικής. Σύμφωνα με αυτό το σχήμα λόγου, μας παρουσιάζεται κάτι ως υπερφυσικό, προκειμένου να προκληθεί μεγαλύτερη εντύπωση.).

4. Η φράση «τα τσιγαροχαρτάκια γινόντουσαν άσπρα πουλάκια, πεταρίζανε στα ουράνια» αποτελεί:

μία υπερβολή.

μία μεταφορά.

Η φράση αποτελεί μία μεταφορά (=σχήμα λόγου, σύμφωνα με το οποίο η ιδιότητα ενός προσώπου (ζώου, πράγματος, αφηρημένης έννοιας) μεταφέρεται σε άλλο πρόσωπο (ζώο, πράγμα, αφηρημένη έννοια).

Explanation

Η φράση αποτελεί μία μεταφορά (=σχήμα λόγου, σύμφωνα με το οποίο η ιδιότητα ενός προσώπου (ζώου, πράγματος, αφηρημένης έννοιας) μεταφέρεται σε άλλο πρόσωπο (ζώο, πράγμα, αφηρημένη έννοια).

5. «Εκεί, ούλα ήταν λογαριασμένα με νου και γνώση, το κάθε σοκάκι δεμένο με τον ουρανό.»: Με αυτή τη μεταφορική φράση, ο αφηγητής θέλει να δείξει τον πολύ μεγάλο αριθμό των χαρταετών που πετούσαν στον ουρανό, καθώς επίσης και το ότι, από κάθε σημείο της γης, ανυψώνονταν χαρταετοί.

Σωστό

Λάθος

Βλ. Ερώτηση 5 σελ. 34 (video).

Explanation

Βλ. Ερώτηση 5 σελ. 34 (video).

6. Ο αφηγητής συνδέει το πέταγμα των τσερκενιών με διάφορες θρησκευτικές εικόνες, επειδή:

επιθυμεί να δείξει πόσο θρησκευόμενος άνθρωπος είναι.

θέλει να τονίσει πως κάποια γεγονότα έχουν θρησκευτική ερμηνεία.

επιθυμεί να υπογραμμίσει την επιβλητικότητα και τη μαγεία της εικόνας με το πλήθος των χαρταετών στον ουρανό.

Βλ. Ερώτηση 4 σελ. 34 (video).

Explanation

Βλ. Ερώτηση 4 σελ. 34 (video).

7. Η φράση «το τσερκένι σωριαζότανε ίδιο κορμί με τσακισμένη ραχοκοκαλιά» αποτελεί:

μία μεταφορά.

μία παρομοίωση.

μία υπερβολή.

Πρόκειται για μία παρομοίωση (=Όταν συσχετίζεται η ιδιότητα ενός προσώπου ή ενός αντικειμένου με κάτι άλλο πολύ γνωστό, που έχει την ίδια ιδιότητα, αλλά σε μεγαλύτερο βαθμό. Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν, καθώς, όπως και με το σαν να, στην περίπτωση που έχουμε υποθετική παρομοίωση.).

Explanation

Πρόκειται για μία παρομοίωση (=Όταν συσχετίζεται η ιδιότητα ενός προσώπου ή ενός αντικειμένου με κάτι άλλο πολύ γνωστό, που έχει την ίδια ιδιότητα, αλλά σε μεγαλύτερο βαθμό. Η παρομοίωση αρχίζει με τις λέξεις σαν, καθώς, όπως και με το σαν να, στην περίπτωση που έχουμε υποθετική παρομοίωση.).

8. «Τα μάτια μας γεμίζανε ουρανό, ανασαίναμε ουρανό, φαρδαίναμε τα στέρνα μας.»: Η φράση αυτή αποτελεί:

ένα πολυσύνδετο σχήμα.

ένα ασύνδετο σχήμα.

Πρόκειται για ένα ασύνδετο σχήμα (=Κάποιοι ίδιοι όροι, π.χ. λέξεις ή και ολόκληρες προτάσεις, παρατίθενται δίπλα-δίπλα, χωρίς να υπάρχει κάποιος σύνδεσμος ανάμεσά τους.

Explanation

Πρόκειται για ένα ασύνδετο σχήμα (=Κάποιοι ίδιοι όροι, π.χ. λέξεις ή και ολόκληρες προτάσεις, παρατίθενται δίπλα-δίπλα, χωρίς να υπάρχει κάποιος σύνδεσμος ανάμεσά τους.

9. Ο συγγραφέας, στο έργο του, αναφέρεται στην ιστορία ενός φίλου του, ο οποίος, όντας πρόσφυγας στην Αθήνα, ανακαλεί στη μνήμη του το έθιμο του πετάγματος των χαρταετών, που εκείνα τα χρόνια στη Σμύρνη ονομάζονταν «τσερκένια».

Σωστό

Λάθος

Στο έργο αυτό, ο συγγραφέας καταγράφει τις δικές του αναμνήσεις από τα παιδικά του χρόνια στη Σμύρνη, πριν από τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922, τότε που η Σμύρνη ήταν έδαφος ελληνικό.
Βλ. και Εισαγωγή στο έργο (video).

Explanation

Στο έργο αυτό, ο συγγραφέας καταγράφει τις δικές του αναμνήσεις από τα παιδικά του χρόνια στη Σμύρνη, πριν από τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922, τότε που η Σμύρνη ήταν έδαφος ελληνικό.
Βλ. και Εισαγωγή στο έργο (video).

10. Τα κύρια συναισθήματα, από τα οποία διακατέχεται ο αφηγητής, είναι η θλίψη και η απογοήτευση για την παραμέληση του εθίμου του πετάγματος του χαρταετού.

Σωστό

Λάθος

Τα κύρια συναισθήματα του αφηγητή είναι:
• η νοσταλγία για τα περασμένα χρόνια,
• η μελαγχολία για όσα χάθηκαν,
• η συγκίνηση που γεννιέται στην ψυχή του από όλες αυτές τις αναμνήσεις.
Βλ. και Ερώτηση 1 σελ. 34 (video).

Explanation

Τα κύρια συναισθήματα του αφηγητή είναι:
• η νοσταλγία για τα περασμένα χρόνια,
• η μελαγχολία για όσα χάθηκαν,
• η συγκίνηση που γεννιέται στην ψυχή του από όλες αυτές τις αναμνήσεις.
Βλ. και Ερώτηση 1 σελ. 34 (video).

11. Μέσα από την ανάγνωση και την κατανόηση του κειμένου, αντλούμε τις ακόλουθες πληροφορίες:

Ο συγγραφέας δεν αισθάνεται απογοήτευση που, πλέον, το έθιμο του πετάγματος των χαρταετών έχει παραμεληθεί.

Το πέταγμα του χαρταετού δεν ήταν απλώς ένα τυπικό έθιμο, αλλά υπήρχαν και πολλές δραστηριότητες, οι οποίες συνδέονταν μαζί του.

Οι άνθρωποι εκείνη την εποχή, όπως ακριβώς συμβαίνει και σήμερα, αγόραζαν έτοιμους τους χαρταετούς, τους οποίους επρόκειτο να πετάξουν.

The author is filled with melancholy and nostalgia due to past beautiful events that have now faded away. The author does not feel disappointed that the tradition of flying kites has been neglected. The flying of kites was not just a typical tradition, but it was also associated with many activities. People at that time, just like today, would buy ready-made kites that they were going to fly. To emphasize the magic and grandeur of the image of the city with kites, the author compares it to the image of the Ascension of Christ into heaven after the Resurrection.

Explanation

The author is filled with melancholy and nostalgia due to past beautiful events that have now faded away. The author does not feel disappointed that the tradition of flying kites has been neglected. The flying of kites was not just a typical tradition, but it was also associated with many activities. People at that time, just like today, would buy ready-made kites that they were going to fly. To emphasize the magic and grandeur of the image of the city with kites, the author compares it to the image of the Ascension of Christ into heaven after the Resurrection.

Submit

12. Η φράση «τα χελιδόνια τα φέρνανε οι γερανοί ... για να γιορτάσουνε την Πασχαλιά μαζί μας» αποτελεί:

μία μεταφορά.

μία προσωποποίηση.

μία υπερβολή.

Πρόκειται για μία προσωποποίηση (=όταν αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα, φυτά, πράγματα. Αυτό το σχήμα λόγου χαρίζει ζωντάνια και κίνηση σε άψυχα αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και καθιστά το λόγο ενός κειμένου ζωντανό, παραστατικό και πρωτότυπο.).

Explanation

Πρόκειται για μία προσωποποίηση (=όταν αποδίδονται ανθρώπινες ιδιότητες σε ζώα, φυτά, πράγματα. Αυτό το σχήμα λόγου χαρίζει ζωντάνια και κίνηση σε άψυχα αντικείμενα ή αφηρημένες έννοιες και καθιστά το λόγο ενός κειμένου ζωντανό, παραστατικό και πρωτότυπο.).

13. Το ύφος του κειμένου: · είναι σαφές και κατανοητό, αφού δεν υπάρχει καμμία ασάφεια στο νόημα, · είναι λιτό, αφού δεν συναντούμε μέσα στο κείμενο πολλά σχήματα λόγου, · είναι ζωντανό και παραστατικό, χάρη στις λεπτομέρειες, με τις οποίες αποδίδει ο αφηγητής τις αναμνήσεις του και τις εικόνες των αετών, · χαρακτηρίζεται από έναν νοσταλγικό και μελαγχολικό τόνο, καθώς ο συγγραφέας κάνει αναφορά σε περασμένες όμορφες στιγμές της ζωής του.

Σωστό

Λάθος

Το ύφος του κειμένου είναι σαφές και κατανοητό, καθώς δεν κρύβει καμία δυσκολία προσέγγισης. Είναι, ωστόσο, ιδιαιτέρως γλαφυρό, χάρη στο πλήθος των σχημάτων λόγου, αλλά και ζωντανό, εκφραστικό και παραστατικό, χάρη στην λεπτομερή απόδοση των αναμνήσεων και των εικόνων των αετών. Τέλος, έχει έναν νοσταλγικό και μελαγχολικό τόνο, που οφείλεται στην ανάμνηση των περασμένων όμορφων στιγμών.

Explanation

Το ύφος του κειμένου είναι σαφές και κατανοητό, καθώς δεν κρύβει καμία δυσκολία προσέγγισης. Είναι, ωστόσο, ιδιαιτέρως γλαφυρό, χάρη στο πλήθος των σχημάτων λόγου, αλλά και ζωντανό, εκφραστικό και παραστατικό, χάρη στην λεπτομερή απόδοση των αναμνήσεων και των εικόνων των αετών. Τέλος, έχει έναν νοσταλγικό και μελαγχολικό τόνο, που οφείλεται στην ανάμνηση των περασμένων όμορφων στιγμών.

14. Ποιες από τις ακόλουθες φράσεις του κειμένου αποτελούν μεταφορές;

δεμένη η πολιτεία από χιλιάδες σπάγγοι ν’ ανεβαίνει στα ουράνια

το κολοβό τσερκένι αρχίναγε να παίρνει τάκλες, όπως τ’ αεροπλάνα

η πολιτεία ανέβαινε στα ουράνια και τη βλόγαγε ο Θεός

το τσερκένι καμάρωνε ίδια κοπέλα

κάτι θεόρατα τσερκένια

η πολιτεία ν’ αρμενίζει στα ουράνια

Μεταφορά: Σχήμα λόγου, κατά το οποίο η ιδιότητα ενός προσώπου (ζώου, πράγματος, αφηρημένης έννοιας) μεταφέρεται σε άλλο πρόσωπο (ζώο, πράγμα, αφηρημένη έννοια), το οποίο την έχει σε μεγαλύτερο βαθμό και πιο εντυπωσιακή.

Explanation

Μεταφορά: Σχήμα λόγου, κατά το οποίο η ιδιότητα ενός προσώπου (ζώου, πράγματος, αφηρημένης έννοιας) μεταφέρεται σε άλλο πρόσωπο (ζώο, πράγμα, αφηρημένη έννοια), το οποίο την έχει σε μεγαλύτερο βαθμό και πιο εντυπωσιακή.

Submit

15. Το γεγονός πως ο συγγραφέας καταγράφει με μεγάλη παραστατικότητα και με πολλές λεπτομέρειες τα διάφορα παιχνίδια που έπαιζαν με τους χαρταετούς φανερώνει πόσο πολύ του άρεσαν τα παιχνίδια αυτά.

Σωστό

Λάθος

Αυτή η παραστατική και λεπτομερής καταγραφή των παιχνιδιών από τον συγγραφέα φανερώνει πόσο έντονα έχουν χαραχτεί στη μνήμη του εκείνες οι όμορφες, περασμένες στιγμές, αλλά και με πόση νοσταλγία τις θυμάται.

Explanation

Αυτή η παραστατική και λεπτομερής καταγραφή των παιχνιδιών από τον συγγραφέα φανερώνει πόσο έντονα έχουν χαραχτεί στη μνήμη του εκείνες οι όμορφες, περασμένες στιγμές, αλλά και με πόση νοσταλγία τις θυμάται.